Mutki İlçesi; doğusunda Bitlis, güneyinde Siirt-Baykan, batısında Batman-Sason ve Kozluk ve Muş-Hasköy ile kuzeyinde Muş-Hasköy ve Güroymak İlçemiz ile çevrili, Bitlis İline 20 km uzaklıkta kırsal özelliği belirgin olan bir ilçedir.
İlçemizin arazi yapısı dağlık, ormanlık, dik vadiler ve tepelerden oluşmaktadır. İlçenin genel bitki örtüsü; %40 dolayında orman( bozuk meşelik, ceviz, dış budak, dağ kavağı, kızılağaç, söğüt, buttom ağacı, yabani elma ve armut),%10 dolayında tarım arazisi (hububat, mısır, sebze alanları), kalan kısmı çayır, mera, bozkır ve büyük oranda kullanılmayan kayalıklardan oluşur.
Yüzölçümü 1.234 km2 olup, rakım 1.500 m civarındadır. Doğu Anadolu Bölgesi?nin karasal iklim yapısının bütün özelliklerini gösterir. Kış aylarında yoğun kar yağışı olup, yazları sıcak ve kuraktır. İklim şartları, ekonomik ve sosyal hayatı olumsuz yönde etkilemektedir.
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre (2008) ; ilçe nüfusu köyleriyle beraber toplam 35.288 kişidir. Nüfusun 2.597?si merkezde, 32.691?i ise köylerde yaşamaktadır. Nüfusun 18.065?i erkek, 17.223?ü kadındır ve toplam 35.288 olan nüfusun yaklaşık 20.000?i yirmi yaş altı nüfusu oluşturmaktadır. Yine toplam nüfusun yaklaşık 6.842?sinin okuma-yazma bilmediği bilinmektedir.
İlçe Belediyesinin yanı sıra Kavakbaşı ve Koyunlu Belediyesi ile birlikte toplam 3 belediyemiz bulunmakta ve bunların her birinde 4?er olmak üzere toplam 12 mahallemiz ile 60 köy ve 80 mezra bulunmaktadır.
İlçemizde emniyet ve asayiş iş ve işlemleri İlçe Jandarma Komutanlığı ve Emniyet Amirliği?nce yürütülmektedir. Bunun yanı sıra, 2 Bölüğü Kavakbaşı ve 1 Bölüğü İkizler mevkii?nde konuşlanmış vaziyette Kara Kuvvetlerine bağlı 1 Tabur Komutanlığı bulunmaktadır.
İlçemiz merkezinde 1971 yılında açılan 500 öğrenci kapasiteli Yatılı İlköğretim Bölge Okulu, 54 Birleştirilmiş Sınıflı İlköğretim Okulu, müstakil sınıflı (6,7,8. sınıflar dahil) 6 okulumuz ve İlçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfınca yapılan 100 öğrenci kapasiteli 1 (bir) yurt bulunmaktadır. (Bu bina 2000-2001 eğitim öğretim yılında 49 yıllığına Milli Eğitim Bakanlığına devredilmiş olup burada 100 öğrenci ile eğitim faaliyetini sürdürmektedir.
Sağlık Grup Başkanlığımıza bağlı 3(Üç) adet sağlık ocağı
Kavakbaşı Sağlık Ocağı
Koyunlu Sağlık Ocağı
Meydan Sağlık Ocağı
ve 1 adet Devlet Hastanesi bulunmaktadır.
İlçe ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Hayvancılığın da günden güne azaldığı ilçemiz merkez ve köylerinde ekonomik manada gelir getirici ciddi tarım ürünü çeşidi de bulunmamaktadır. Büyük ölçüde meşelik ormanların bulunduğu ilçemizde halk orman işçiliğinden de gelir elde etmektedir. İlçemizin ile yakın olması itibarı ile çoğunlukla ile giden vatandaşlarımızın büyük bir çoğunluğu da il merkezi ve diğer ilçelerde yaşadığından orda da çalışarak geçimlerini de idame ettirmektedirler.
İlçemiz kültürel ve turistik değerler bakımından çok zengin olmamakla beraber görülmeye değer güzellikleri ve tarihi binaları da bulunmaktadır.
İlçemizin en güzel turistik değeri; yüksekliği ile ünlü Gümüşkanat köyünde bulunan şelalemizdir. Yaklaşık 60 m yüksekten akan şelalenin suyu aynı zamanda içilmektedir.
Bunun yanı sıra Akıncı köyümüzde bulunan Beyaz Su olarak bilinen kaynağın yazın çok soğuk olması ve değerlerinin içmeye çok elverişli olması ile görmeye değerdir.
Bunun yanı sıra İkizler köyü Baklaya mezrasında bulunan ve 99 odası olduğu söylenen Beyaz Kilise yıkılmaya yüz tutmuş olmasına rağmen görmeye değer güzelliktedir.
İlçemize bağlı Kavakbaşı beldesinde yöresel olarak köylülerimizce çanak-çömlek yapımı gerçekleştirilmektedir.
İlçemizde imkanları iyi denebilecek bir kütüphanemiz bulunmakla beraber gençlerimiz için eski bir toprak saha ile 2009 yılında yaptırılmış bir adet de halı saha bulunmaktadır.